Vluchtelingen, onderduikers en krijgsgevangenen

Vluchtelingen in Ede Uiteindelijk mislukt de Slag om Arnhem en de Rijn wordt frontlijn. In het najaar 1944 geven de Duitsers opdracht om plaatsen als Arnhem, Oosterbeek, Bennekom en Wageningen te evacueren. De ziekenhuizen van Arnhem moeten ook evacueren en het Rode Kruis verzorgt transporten van zieken en gewonden naar het Kröller-Muller museum in Otterlo, dat als noodziekenhuis wordt ingericht. Otterlo wordt in die dagen een Rode Kruisdorp.

Operatie Pegasus
De vluchtelingen trekken in een bonte stoet naar het noorden en westen en komen daarbij in en door Ede. Hier zit inmiddels ook een grote hoeveelheid Britse militairen ondergedoken die zich na Market Garden niet hebben overgegeven of inmiddels weer zijn ontsnapt. Onder hen bevinden zich twee Britse generaals, Hacket en Lathbury die door het Edese verzet zijn opgevangen. Door gebruik te maken van de evacuatie van Bennekom lukt het om een grote groep militairen in één keer naar het bevrijde zuiden te brengen. Bij Operatie Pegasus 1 zijn dat 138 man. Operatie Pegasus 2 een maand later mislukt helaas. Hierbij vallen doden en gewonden en van de 116 deelnemers bereiken maar 7 het bevrijde gebied.

Incredible Patrol
Rondom dezelfde tijd en in hetzelfde gebied speelt zich nog een heel andere bijzondere geschiedenis af. Een Amerikaanse patrouille komt naar Edes grondgebied om Duitse krijgsgevangenen te maken. Dat lukt Luitenant Simms en hij meldt zich na enkele dagen bij zijn commandant op de zuidelijke Rijnoever met maar liefst 32 krijgsgevangenen. Het enige wat deze weet te zeggen is "incredible . . ."

1946 locatie terechtstelling Amersfoort Todeskandidaten
Op het grondgebied van de gemeente Ede hebben vier wapendroppingen plaats gevonden, waarbij het plaatselijke verzet betrokken is geweest. Twee in 1944 bij Nederwoud en twee in 1945 op de Keuenklep bij Lunteren. Na de laatste wapendropping 8/9 maart 1945 worden 20 man van het Edese verzet door de Duitse bezetter gearresteerd. Zestien hiervan worden als Todeskandidaten op 20 maart 1945 terechtgesteld.