Kazernes in Ede

PMT en KMT: 'Geestelijke gezondheidszorg' voor dienstplichtigen

De bevolking van Ede ziet in 1906 met grote bezorgdheid de eerste lichting militairen de nieuwe kazernes in Ede - Zuid betrekken. De Edenaren zijn bezorgd: ze verwachten overlast van al die jonge mannen, baldadigheid, wilde taferelen in de cafés. Ze komen uit heel Nederland, dus ook uit het katholieke zuiden!

Op initiatief van De Nederlandse Militaire Bond, de Kerken en diverse verenigingen worden spoedig tehuizen gesticht voor de militairen, waarin zij zich na afloop van hun dagelijkse werkzaamheden kunnen ontspannen.

Het eerste tehuis voor protestante militairen wordt in 1908 gebouwd aan de Maanderweg. Het wordt al gauw P.M.T. genoemd. Het beheer is in handen van het echtpaar Kremer. De krant van toen meldt: "dat het echtpaar beproefd is en ieder met liefde zijn toevlucht vindt voor alle gevaren die hen in het leger bedreigen". De soldaten konden er kaarten, een biertje drinken en kranten lezen.

De katholieke dienstplichtigen zochten hun heil in de eerste decennia van de twintigste eeuw in het K.M.T. aan de Klinkenbergerweg, 'Ons Bivak' genoemd. In de loop der jaren worden op nieuwe locaties grotere tehuizen opgericht. In 1944 wordt het K.M.T, dat nu aan de Stationsweg is gelegen, bij het bombardement van 17 september vernietigd. Er komen in de tehuizen steeds betere voorzieningen voor de militairen, zoals in 1967 een filmzaal, een keuken met corner en in de tachtiger jaren een filmprojector en woordenboeken en encyclopedieën! Om extra's financieel mogelijk te maken, wordt jaarlijks in september de P.I.T.-collecte gehouden onder de bevolking van Ede, waaraan gul gegeven wordt.

Een grote groep militairen bezoekt liever de plaatselijke cafés , zoals Café Centraal (Maandereind), De Roskam (Molenstraat) en de Korenbloem (Bospoort). De horeca vaart wel dankzij de soldaten. De bevolking is inmiddels helemaal gewend aan de jongemannen.

In de jaren zeventig loopt de belangstelling voor de tehuizen terug en sluit het PMT aan de Nieuwe Kazernelaan haar deuren.In 1983 wordt het KMT bij gebrek aan subsidie en bezoekers gesloten. In Harskamp blijft nog een K.M.T. open. Dat wordt uiteindelijk ook gesloten en afgebroken in 1987. Het verhaal van de militaire tehuizen is ten einde.

Gerard Hendriks